Ayurvedische Voedingsleer

Ayurveda Diet - Ayurveda Wandelcoaching - Chantal Bakker Nijmegen

Al snel waren mijn opvliegers verdwenen en mijn darmklachten een stuk verbeterd

In het voorjaar vertelde Chantal mijn over ayurveda en wat het met haar gezondheid heeft gedaan. Met mijn klachten: slecht slapen, in de overgang met opvliegers, darmklachten, stress op het werk en privé dacht ik dat zou ook iets voor mijn kunnen zijn. Ik kreeg voedingsadvies en ging ermee aan de slag. Al snel waren mijn opvliegers verdwenen en mijn darmklachten een stuk verbeterd. Nu maak ik ook regelmatig een wandelafspraak met Chantal. Tijdens de wandeling in de natuur bespreken wij van alles over mij. Regelmatig krijg ik een spiegeltje voorgehouden. Niet altijd leuk maar wel goed. Sommige zaken kosten tijd maar ik weet wel dat ik met ayurveda op de goede weg ben om mijn balans te vinden.

Groetjes, Elise

Klik hier voor mijn Essay on Ayurveda Diet & Lifestyle (In Engels)

De wonderbaarlijke werking van voeding

Wij in het Westen hebben geleerd dat gezonde voeding belangrijk is. We hebben misschien gehoord welke voedingsmiddelen welke vitamines en mineralen bevatten maar daar blijft het vaak ook bij. Deze moleculaire denkwijze blijkt in de praktijk dan ook niet voldoende om het gewenste effect te sorteren. We tellen calorieën of kiezen er voor om bepaalde stoffen toe te voegen of weg te laten maar vergeten dat het minstens zo belangrijk is om te zorgen dat deze stoffen ook daadwerkelijk worden opgenomen. Daarnaast is er in het Westen nauwelijks tot geen aandacht voor de verschillende smaken en hoe ze hun invloed op bepaalde lichaamsdelen uitoefenen. Ook gooien we voor het gemak alle mensen op één hoop. We hebben voeding gemaakt tot een biochemisch verhaal dat voor iedereen hetzelfde is.

De Ayurvedische Constitutionele Voedingsleer

De Ayurveda kent een heel andere voedingsleer. De Ayurveda kijkt niet zozeer naar vitamines en mineralen gerelateerd aan bepaalde ziektes en klachten. De Ayurveda gaat uit van de persoonlijke constitutie van het individu. Wie ben jij en wanneer ben jij in balans? Welke voeding helpt je in balans en welke voeding brengt je uit balans? Het antwoord daarop is tegelijkertijd kinderlijk eenvoudig en toch best lastig om te begrijpen.

Voedsel heeft het vermogen om het lichaam te voeden, maar ook de zintuigen en de geest

Zo zijn voedingsmiddelen ook ingedeeld volgens het principe van constituties, de Doshas. We leren hoe een bepaalde voedingsstof een bepaalde constitutie in of uit balans brengt. Dat heeft onder andere te maken met de verschillende verteringsprocessen, het verteringsvuur, ook wel Agni genoemd. Ook dit verschilt per persoon en is voor een groot deel verantwoordelijk voor de klachten die iemand ervaart doordat:

De vertering onregelmatig is
De vertering te snel is
De vertering te traag is

Ook de elementen ether, lucht, vuur, water en aarde spelen een belangrijke rol. Dat werkt niet bij iedereen gelijk en maakt dat de verteringsprocessen niet bij iedereen hetzelfde verlopen. We zullen om in balans te komen het dieet dus moeten aanpassen op basis van de persoonlijke constitutie.

Niet alleen wat je eet maar ook hoe je eet telt

Een groot verschil tussen Westerse geneeskunde en reguliere voedingsleer en die van de Ayurveda is ook dat er niet alleen wordt gekeken naar Wat je eet maar ook naar Hoe je eet. Dat bepaalt namelijk voor een groot deel hoe de vertering verloopt en of deze leidt tot opbouwende stoffen voor lichaam en geest of dat het leidt tot toxische, ziekmakende, stoffen waar het lichaam onder lijdt. Zo kent de Ayurveda een aantal basisbeginselen met betrekking tot gezonde voeding en de manier waarop men dient te eten. Ik noem er een paar. Maar let op, ook hier geldt dat het van jouw persoonlijke constitutie afhankelijk is wat op jou als individu van toepassing is.

Voeding behoort warm / gekookt te zijn en niet rauw. Onze grootouders wisten het nog. Het kookproces neemt namelijk een deel van de vertering over waardoor het beter wordt opgenomen en minder energie kost. (De verdere details hierover leg ik je graag persoonlijk uit)
Voeding behoort in de juiste hoeveelheden geconsumeerd te worden. Niet te veel en niet te weinig.
Voeding behoort op een lege maag genoten te worden. Pas nadat de vorige maaltijd volledig is verteerd. Eet je te snel weer dan ontstaan er juist gifstoffen die het lichaam schaden.
We zouden alleen moeten eten wat bij onze constitutie en onze geestelijke en emotionele gesteldheid past. Zijn we bijvoorbeeld al aan de lethargische kant (een Kapha eigenschap) dan kunnen we voedingsstoffen die dat versterken (zoals bijvoorbeeld veel koolhydraten) het best vermijden.
Het is belangrijk ook dat we kijken naar de omstandigheden waarin we eten. In een rustige opgeruimde omgeving eten is beter dan voor de TV of de computer.

Deze basisregels, omschreven door de Charaka (een belangrijk Ayurvedisch medisch geschrift), lijken ook weer kinderlijk eenvoudig maar maken vaak snel een groot verschil.

De invloed van voeding op het ontstaan van ziekte

De Ayurveda heeft ook een geheel andere verklaring voor het ontstaan van ziekte en kent voeding daarbinnen één van de belangrijkste rollen toe. Zo kent de Ayurveda Ama, een stof die ontstaat wanneer we de verkeerde voeding nuttigen of deze op de verkeerde manier tot ons nemen. Een soort plakkerige giflaag die ontstaat in de darmen tijdens het verteringsproces. De witte uitslag op de tong is hier een bekend voorbeeld van. Heb je daar – vooral ‘s morgens bij het opstaan – veel last van dan weet je dat er iets niet goed gaat in jouw vertering. Ama is het zaad van alle ziektes. Elke ziekte wordt gevormd door Ama. Vaak uit het zich in eerste instantie als een ontsteking, bijvoorbeeld in de darmen, en verplaatst het zich daarna naar andere delen van het lichaam waarbij het op zoek gaat naar een plaats om zich te hechten. Dat kan zijn doordat er een genetische zwakke plek is of doordat er een zwakke plek is ontstaan door een ongezonde leefstijl.

De basis: Iets geeft of iets kost energie

Daarnaast is er nog een belangrijke basis regel wanneer het om Ayurvedische voedingsleer gaat. Alles wat wij tot ons nemen energie kost of geeft energie. Dat geldt voor voeding, gebeurtenissen, gedachtes, muziek, dat wat we lezen, met wie we omgaan etc. etc. Alles maar dan ook alles valt in deze twee categorieën in te delen. Het is dan ook zaak dat we hier op letten wanneer we bepalen wat we in onze mond stoppen. Veel van wat we vandaag de dag in de winkel vinden is namelijk niet Sattvic. Het helpt ons niet in balans maar is juist balans verstorend. Met alle gevolgen van dien. Het heeft zelf geen energie doordat het is vervaardigd van bewerkte ingrediënten waar in de fabriek alle leven uit is verwijderd of van levende ingredienten (denk aan vlees en groente) die zelf niet gevoed zijn met leven gevende voeding. En om het geheel nog wat ingewikkelder te maken, ook wanneer we wel de juiste voeding nuttigen is het afhankelijk van onze constitutie, het moment van de dag, de levensfase waarin iemand verkeert, de lokatie waarop hij zich bevindt en de tijd van het jaar of het jou ook energie (Lees: leven. We hebben het hier niet over koolhydraten) geeft of juist kost. Wil je zorgen voor een goede voeding die jou opbouwende energie brengt zodat jouw lichaam gezond blijft / wordt in plaats van verzwakt en nog zieker wordt dan heb je best wel wat kennis nodig. Een Ayurvedisch voedingsdeskundige kan je hierbij helpen. Je mag mij altijd vragen.