Waar zoethout al niet goed voor is

We zijn er allemaal mee groot gebracht. Zoethout. Het houten stokje dat eigenlijk een wortel is, waar je eindeloos op kon blijven kauwen. Ik zelf kreeg er meestal één van mijn moeder wanneer we samen naar de markt gingen. Ook kochten we het in het snoepkraampje van de lokale rolschaatsbaan. We waren er dol op. Zonder te weten wat we eigenlijk in onze mond hadden. Zoethout kent namelijk een lange reeks medicinale toepassingen. We zouden het eigenlijk standaard in huis moeten hebben. Maar een waarschuwing is ook op zijn plaats. Wanneer we er te veel van tot ons nemen werkt het bloeddrukverhogend en wekt het braken op. Daarover zo meer.

Zoethout werkt stressverlagend

Zoethout staat onder andere bekend om haar adaptogenen eigenschappen. Het heeft een positieve eigenschap bij stress. Zoals je misschien wel weet reageert het lichaam op stress door het stofje cortison vrij te geven. Echter, wanneer deze stress te lang aanhoudt en we kunnen spreken van chronische stress werkt het negatief door op nagenoeg elk fysiologisch systeem in ons lichaam. Denk bijvoorbeeld aan de schildklieren en de bijnieren. Cortisol wordt ook wel het ouderdomshormoon genoemd. Het put de bijnieren compleet uit, brengt de spijsvertering flink van slag en zorgt ervoor dat we snel verouderen. Zoethout daarentegen remt de hoeveelheid vrijtegeven cortisol bij stress af waardoor deze symptomen minder worden en we minder stress ervaren.

Bij haarverlies en beginnende kaalheid

Ayurveda kent zoethout veel positieve eigenschappen toe bij het verlies van het haar. Zowel bij beginnende kaalheid als bij haarverlies als gevolg van ziekte. Zeker wanneer hier een infectie aan ten grondslag ligt en het een disbalans van pitta betreft. In dat geval zou je eerst samen met een behandelaar moeten kijken naar de infectie en deze voor alles moeten behandelen. Pas daarna kan met de locale behandeling aangevangen worden zodat het symptoom ook wordt aangepakt. Ayurveda is immers een holistische geneeswijze en zal altijd het hele systeem behandelen en ook de oorzaak weg nemen in plaats van slechts de specifieke klacht te behandelen.

Bij maagzweer

Ook bij maagzweer is zoethout een probaat middel. Maagzweer wordt vaak gezien als een gevolg van chronische stress. Ayurveda ziet dat anders. Volgens de Ayurveda gaat de fysieke klacht vooraf aan de stressklachten. Zo ook als het om maagzweren gaat. Doordat de patient uit balans is, bijvoorbeeld wanneer er te veel hitte (pitta) in het lichaam zit, wordt er te veel gal aangemaakt. Deze gal irriteert de maag waardoor maagzweer ontstaat. Hierdoor worden de voedingsstoffen niet goed opgenomen wat het begin is van meer ernstige ziektes. Chronische stress is feitelijk net als elke andere ziekte een echte fysieke ziekte. Het is daarom belangrijk dat ook bij een maagzweer de hele disbalans wordt weggewerkt. De toepassing van zoethout is in dit geval heel specifiek en ik raad je aan wederom niet zelf te gaan doktoren maar een ayurvedisch behandelaar te raadplegen.

Als middel bij panchakarma bij overgewicht

In de Ayurveda kent men een behandelingskuur genaamd Panchakarma. Volgens de Ayurvedische geschriften beginnen ziektes als een disbalans in het spijsverteringskanaal. Hierdoor ontstaat er Ama, de gifstoffen die het lichaam deels zelf aanmaakt als gevolg van een verkeerd voedingspatroon. Wanneer de hoeveelheid te groot wordt belandt het in de bloedcirculatie en huisvest het zich uiteindelijk in de zwakke, kwetsbare delen van ons lichaam waarna het muteert tot diverse ziektes. Panchakarma draait dit proces om door de toepassing van een vijftal therapieën. Eén ervan is het langdurig (tot wel 7 dagen) therapeutisch braken. Niet echt een prettige behandeling maar het werkt juist erg effectief wanneer de patient veel overgewicht heeft. Hierbij wordt veelal een hoge dosis aan zoethout ingezet. De gifstoffen die zich in het lijf hebben vastgenesteld worden zo eerst losgeweekt en vervolgens getransporteerd om te kunnen worden afgescheiden. Dit moet je zeker niet zelfstandig proberen.

De nadelen van zoethout

Zouthout heeft ook zeker grote nadelen bij te hoge dosering. Het verhoogt onder andere de bloeddruk, veroorzaakt natriumretentie (het vasthouden van natrium en dus van teveel vocht) en oedeem en geeft vaak een opgeblazen gevoel. Dat komt door de hoge dosis glycyrrhetinezuur in zoethout. Vandaar dat er ook zoetstof zonder glycyrrhetinezuur op de markt is. Deze supplementen hebben de toevoeging DGL. Het is daarom in ieder geval belangrijk dat je het gebruik van zoethout als supplement enkel en alleen in overleg met een gespecialiseerd behandelaar toepast. Over het algemeen zou je kunnen stellen dat je niet meer dan 4 gram per dag zou mogen gebruiken bij intern gebruik. Voor extern gebruik gelden heel andere voorwaarden.

De Ayurvedische eigenschappen van zoethout

De Ayurvedische geschriften zijn zo’n beetje de oudste bronnen als het gaat om de beschrijving van kruiden toegepast vanwege hun medicinale werking. Zo ook voor zoethout. Voor wie thuis is in de Ayurvedische geneeskundige leer zal het volgende interessant zijn:

• De Ayurvedische naam is: Madhuyasti, Mudhuka of Yastimadhu
• De familienaam is: leguminosae en valt dus onder de vlinderbloemenfamilie
• De Latijnse naam is: Glycerrhira glabra
• Bruikbare deel: de wortel
• Rasa: zoet
• Vipaka: zoet
• Virya: koud
• Belangrijkste eigenschappen: Het is zwaar en olieachtig
• Acties op de dosha’s: Het brengt pitta en vata in balans en verhoogt kapha

De therapeutische toepassing

De lijst met therapeutische toepassingen is erg lang. Ik heb er hier slechts een paar genoemd. Juist omdat we hier in Nederland vaak niet bewust zijn van de geneeskrachtige werking van zoethout en de gevaren die eveneens om de hoek komen kijken bij onzorgvuldig gebruik. Niet echt iets om in grote hoeveelheden aan kleine kinderen te geven dus.

Meer over Ayurvedische kruiden?

Wil je meer weten over het gebruik van Ayurvedische kruiden, vraag er gerust naar. Misschien heb je al eens gehoord van kruiden als Triphala, Ashwagandha, Brahmi etc. of ben je juist een echte leek maar heb je het gevoel dat deze meer dan 5000 jaar oude geneeskunst ook voor jou van betekenis kan zijn. Kijk dan ook eens op de site van Ayurveda Wandelcoaching of stuur mij direct je vragen via het contactformulier. Ook wanneer je meer stressgerelateerde vragen hebt ben je van harte welkom. In dat geval kun je je vragen stellen via het contactformulier van het Centrum voor Stressologie.

Hartelijke groet,

Drs. Chantal Bakker

Ik ben als Ayurvedisch Voedings- en levensstijl consulent eveneens verbonden aan het Centrum voor Stressologie. Voeding wordt zowel in de Ayurveda, de ruim 5000 jaar oude Indiase geneeskunst waar Yoga ook een onderdeel van vormt en het Centrum voor Stressologie gezien als het belangrijkste geneesmiddel. Ik zal hierover naar hartelust bloggen. Je aanmelden voor de nieuwsbrief op één van de twee websites is zeker een aanrader wanneer het jouw interesse heeft.